JETHRO TULL-AQUALUNG: 'ΠΡΟΣΕΞΕ, ΔΕΣ ΤΟ ΣΑΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η 5η ΤΟΥ ΜΠΕΤΟΒΕΝ"

 Το “Aqualung” είναι το πρώτο τραγούδι από το ομώνυμο άλμπουμ των Jethro Tull, που κυκλοφόρησε το 1971. Χάρη στο βαρύ εισαγωγικό riff του και στο εξαιρετικό σόλο της κιθάρας στο ενδιάμεσο, αποτελεί το ορόσημο της μεταστροφής των Jethro Tull από την rock blues μπάντα των τριών προηγούμενων άλμπουμ τους σε πιο hard rock, με πολύ μεγάλη -μάλιστα- επιτυχία! Παρόλο που δεν κυκλοφόρησε ποτέ σαν single, ώστε να έχουμε ένα πραγματικό μέγεθος της επιτυχίας του, οι απρόσμενες πωλήσεις του ομώνυμου άλμπουμ (1971,Νο 7 Αμερική) είναι ενδεικτικές της μεγάλης δημοφιλίας του. Να λάβουμε επίσης υπόψη ότι, μαζί με το Locomotive Breath (από το ίδιο άλμπουμ) είναι τα πιο πολυπαιγμένα στις συναυλίες των Jethro Tull.

Οι στίχοι του κομματιού αναφέρονται σε έναν άστεγο, τον οποίο ο Ian Anderson τον περιγράφει με περιφρόνηση (με αηδία, θα λέγαμε) στις δύο πρώτες στροφές, αλλά στην συνέχεια οι στίχοι βγάζουν συμπόνια και κατανόηση. Είναι από τις πολύ-πολύ σπάνιες φορές, που ο Anderson συνυπογράφει τους στίχους μαζί με κάποιον άλλο, και συγκεκριμένα με την τότε σύζυγό του, την Jennie Franks (η οποία στον δίσκο αναφέρεται ως Jennie Anderson). Βλέπετε, ήταν η Jennie, η οποία είχε αναλάβει μια φωτογράφηση των αστέγων του Νότιου Λονδίνου για λογαριασμό του Στρατού της Σωτηρίας και, ανάμεσα σε όλους αυτούς που φωτογράφησε, ξεχώρισε έναν πολύ χαρακτηριστικό τύπο, που έμελλε να αποτελέσει τον κεντρικό ήρωα του τραγουδιού, αλλά και του άλμπουμ. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας του, μάλιστα, είχε σημειώσει διάφορα σχόλια γι’ αυτόν τον τύπο, τα οποία ο Ian συμπεριέλαβε στους στίχους του τραγουδιού. Έτσι, χωρίς να το περιμένει, η Jennie απέκτησε -και έχει ακόμα και σήμερα- δικαιώματα σε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες των Jethro Tull! Όπως λέει ο Ian Anderson: «Όταν η Jennie μού έδειξε τη φωτογραφία αυτού του άστεγου, συνταράχτηκα τόσο, που άρχισα να γράφω αμέσως τους στίχους του τραγουδιού. Επειδή έβαλα στους στίχους και αυτά που είχε γράψει η Jennie στην πίσω πλευρά του πορτραίτου, θεώρησα σωστό να της παραχωρήσω τα μισά στιχουργικά δικαιώματα. Δυστυχώς, ο γάμος μας δεν κράτησε πολύ (Σ.Σ. χώρισαν το 1974), οπότε τα δικαιώματα που της έδωσα θεωρώ ότι αποτελούν ένα πολύ ωραίο δώρο αποχωρισμού. Έτσι, θα με θυμάται -ελπίζω- δυο φορές το μήνα, όταν λαμβάνει το σχετικό τσεκ»!
Δεν πήρε πολύ καιρό στον Ian, μετά τους στίχους, να γράψει και τη μουσική. «Είμασταν», θυμάται, «σε ένα ξενοδοχείο  στο Λος Άντζελες. Εγώ μοιραζόμουν το δωμάτιο με τον [μπασίστα] Glenn Cornick. Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν το riff, το οποίο το έπαιξα σε μια ακουστική κιθάρα: Der-der-der-der-derr-derrr! Στη συνέχεια καταπιάστηκα με τα ακόρντα. Για να μου βγουν σωστά, τα έπαιζα όλα με μπαρέ, τοποθετώντας δηλαδή το δείκτη του αριστερού μου χεριού πάνω σε όλες τις χορδές της κιθάρας. Μεγάλο βάσανο! Όταν όμως νιώθεις ότι φτιάχνεις κάτι καλό, όταν διαπιστώνεις τον ‘αδυσώπητο δεσμό’ στίχων και μουσικής, αντλείς τέτοια ικανοποίηση από τη δουλειά σου, που δεν θα την είχες αν ήσουν, ας πούμε, ένας γυναικολόγος στη Harley Street (Σ.Σ. Το Harley Street Gynecology είναι ένα ακριβό ιδιωτικό μαιευτήριο του Λονδίνου). Βέβαια, οι γυναικολόγοι έχουν έναν δικό τους μοναδικό τρόπο να ικανοποιούνται από τη δουλειά τους»!
«Αμέσως μετά», συνεχίζει ο Ian, «φώναξα στο δωμάτιο τον Martin [Barre], ο οποίος ήρθε κουβαλώντας τη Les Paul του, χωρίς ενισχυτή. Σκέτο ντιν-ντιν-ντιν! Του έπαιξα το riff, του έδειξα τα ακόρντα και του είπα: ‘Αυτό είναι που θέλω από εσένα! Πρόσεξε όμως, δες το σαν την 5η του Μπετόβεν. Βαριές συγχορδίες στην αρχή και στη συνέχεια ακουστική κιθάρα και απόμακρη φωνή. Κάτι εντελώς δραματικό’. Και ο Martin το κατάλαβε πλήρως».
Η συνέχεια γράφεται πλέον στα Basing Street Studios της εταιρίας Island Records, όπου οι Jethro Tull ηχογραφούν, μεσοτοιχία με τους Led Zeppelin! «Εκεί λοιπόν που γράφαμε το “Aqualung”», διηγείται ο Ian, «κι ενώ ο Martin ηχογραφούσε το σόλο του τραγουδιού, μπαίνει μέσα στο κοντρόλ ο Jimmy Page! Και κάθισε και τον παρακολούθησε σε όλη του τη διάρκεια του σόλο. Και ο Martin το έβλεπε ότι ο Jimmy ήταν όλη την ώρα εκεί. Φαντάζεστε το δέος μας, και ειδικά του Martin! Εμείς βεβαίως δεν ανταποδώσαμε ποτέ αυτή την επίσκεψη. Ποιοι είμασταν εμείς, που θα τολμούσαμε να εισβάλουμε σε μια ηχογράφηση των Led Zeppelin»!


Ας δούμε όμως και πώς θυμάται αυτή τη σκηνή ο Martin Barre: «Είμασταν όλοι κλειδωμένοι σ’ ένα στούντιο. Εμείς γράφαμε το “Aqualung” κι εκείνοι το “Led Zeppelin IV" και δεν είχε τύχει να συναντηθώ, έστω και για λίγο, με τον Jimmie Page. Τελικά, πήρε μόνος του την απόφαση να μπει στο control room για να με χαιρετήσει, την ώρα που ηχογραφούσα το σόλο του “Aqualung”. Λάβετε υπόψη, ότι εκείνες τις μέρες, αν δεν είχες γράψει τέλεια το σόλο σου με μια ή δυο προσπάθειες, το έβλεπες να μεταμορφώνεται σε … σόλο φλάουτο! Ήταν, με άλλα λόγια, ‘μπες και κάν’το σωστά, ειδάλλως …’. Κι εγώ να έχω, εκείνη την κρίσιμη στιγμή, τον Jimmie απέναντί μου να μου χειρονομεί και να φωνάζει ‘Hey Martin’ κι εγώ να μην μπορώ να αντιχαιρετίσω, γιατί θα κατέστρεφα το σόλο». Να σημειώσουμε εδώ, για την ιστορία, ότι το σόλο του Martin Barre έχει καταχωρηθεί στο θέση 25 του καταλόγου “Guitar World's 100 Greatest Guitar Solos”. Πάλι καλά, με τέτοια «παρενόχληση»!
ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΣΕ ΜΙΚΡΟ ΔΙΣΚΟ (SINGLE)

Γιατί όμως, άραγε, αυτή η σούπερ επιτυχία δεν κυκλοφόρησε ποτέ ως single; Σύμφωνα με τον Ian Anderson: «Πρώτα απ’ όλα, έχει μεγάλη διάρκεια (6,5 λεπτά). Αλλά, εκτός απ’ αυτό, χωρίζεται και σε ‘επεισόδια’: Ξεκινάει με ένα βροντερό riff, μετά συνεχίζει πιο χαλαρά ως ακουστικό κομμάτι και επανέρχεται στο hard rock. Δεν είναι καλό αυτό για ένα single. Πάντως, για να ξέρετε, ούτε οι Led Zeppelin κυκλοφορούσαν singles εκείνο τον καιρό»!
TRIVIA

  • “Aqualung” είναι η εμπορική ονομασία μιας αναπνευστικής συσκευής για δύτες. Ο Anderson πληροφορήθηκε την ύπαρξή της σε μια τηλεοπτική εκπομπή. Όταν άκουσε τον γουργουριστό ήχο της υποβρύχιας αναπνοής, σκέφτηκε ότι θα ήταν καλό να δώσει στον ήρωά του το παρατσούκλι “Aqualung”, για να περιγράψει έτσι τον ασθματικό του ρόγχο. Εκείνο που δεν σκέφτηκε ο Ian, είναι ότι το όνομα της συσκευής ήταν πατενταρισμένο, με αποτέλεσμα να έχει νομικά προβλήματα με την κατασκευάστρια εταιρία, που όμως σύντομα ξεπεράστηκαν.
  • Η περίεργη χροιά της φωνής του Anderson στο ακουστικό κομμάτι -“Sun streaking cold, …”- επιτυγχάνεται με την αφαίρεση όλων των άλλων συχνοτήτων από το μικρόφωνο, πλην ενός μικρού φάσματος στην περιοχή των 1000 Hz. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, η φωνή να ακούγεται σαν μέσα από ακουστικό τηλεφώνου, ή σαν μέσα από ντουντούκα. Ο Ian θεωρούσε ότι αυτό το εφέ  δραματοποιούσε εντυπωσιακά την αφήγηση!

ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ  
8/1/22

Share on Google Plus

About Αλέξανδρος Ριχάρδος

    Blogger Comment

Δημοσίευση σχολίου