Από τα μέσα της δεκαετίας του 80, η EMI είχε επενδύσει στα ελληνικά hard συγκροτήματα (Spitfire, Raw Silk) με πολύ καλά αποτελέσματα και το 1989 επένδυε και στο ελληνόφωνο rock που πάντα ήταν αδικημένο (ή καλύτερα καταφρονημένο). Η γνωριμία μου με τον ήχο των Εξόριστων έγινε όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, τυχαία. Από την προηγουμένη έχω συνεννοηθεί με το Μάνο Ξυδού να περάσω από το γραφείο του στην EMI για να μου δώσει κάποιους δίσκους. Η ώρα δεν ήταν ακόμα τις 10, χαράματα για τους ανθρώπους που δούλευαν στις δισκογραφικές εταιρείες, όταν μπάινω στο άδειο κτήριο της EMI στον Περισσό. και στο parking ήταν μόνο το κόκκινο sport Triumph του Μάνου. Στο πολύ μεγάλο γραφείο του, μου είπε να κάτσω να ακούσω ένα καινούργιο ελληνικό συγκρότημα που θα κυκλοφορήσουν τις επόμενες εβδομάδες. Με βάζει να κάτσω ακριβώς δίπλα από το ηχείο και βάζει στο πικ απ ένα δίσκο white label. «Λέγονται Εξόριστοι, άκουσε αυτό το κομμάτι» και μου βάζει το «Κάνω μια Ευχή» που του ακούσαμε συνέχεια, πάνω από 3-4 φορές.Κάθε φορά που τελείωνε, σηκωνόταν και το ξανά έβαζε, δυναμώνοντας τον ενισχυτή. Ήταν η πρώτη επαφή μου με τους Εξόριστους και τη συνέχεια την ξέρετε αφού το συγκρότημα αποτέλεσε ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ελληνόφωνη hard rock σκηνή. Με 5 studio άλμπουμ κι ένα live, κατάφεραν να κτίσουν το όνομά τους, κερδίζοντας την εκτίμηση των fans και σε αυτό, μεγάλο ρόλο, ίσως το μεγαλύτερο έπαιξε η κυκλοφορία του πρώτου, πολύ καλού άλμπουμ τους με τίτλο το όνομά τους που κυκλοφόρησε το 1989 από την EMI, σε παραγωγή του Μάνου Ξυδού και του κιθαρίστα του συγκροτήματος, Δημήτρη Κατή που ήταν γνωστός από τη συμμετοχή του στο άλμπουμ «Δωριείς επιστροφή στη γη"(1988). Με το γενικό κλίμα στην ελληνική δισκογραφία να είναι καλό και με τις δισκογραφικές εταιρείες να δείχνουν όλο και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στα ελληνικά σχήματα (κυρίως ελληνόφωνα), ο Κατής σχηματίζει τους Εξόριστους που τους αποτελούσαν οι Νίκος Μάσσιος μπάσο, Τάκης Κυριαζής πλήκτρα, Μιχάλης Ζαγοραίος ρυθμική κιθάρα, Πάνος Βασιλόπουλος τύμπανα, Χρήστο Αβράμη τραγούδι και με τον ίδιο να παίζει lead κιθάρα.
ΠΩΣ ΠΗΡΑΝ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥΣ
Σύμφωνα με συνέντευξη του Δημήτρη Κατή στο Metal Hammer (τεύχος Απρίλιος 1990) στον Γιάννη Κουτουβό, ονομάστηκαν Εξόριστοι «γιατί γενικά είμαστε εξόριστοι από όλες τις πολιτικές και κομματικές δραστηριότητες, δίχως αυτό να σημαίνει πως ιδεολογικά δεν είμαστε ενταγμένοι σε μια δημοκρατική αντίληψη….Γενικά ο Εξόριστος έχει την έννοια του «αποτραβηγμένου» ανθρώπου από τα παιχνίδια της μοίρας και των ανθρώπων».
Το »Κάνω μια Ευχή» που ανοίγει το δίσκο, είναι ένα τραγούδι πολλά επίπεδα πάνω απ΄όλο το δίσκο κι ένα από τα καλύτερα της ελληνικής hard rock σκηνής. Πανέμορφη μελωδία, ακόμα καλύτερη η ερμηνεία του Αβράμη και γνωριμία με μια συνθέτρια/στιχουργό, την Τζένη Στράλλα που μέχρι τότε μας ήταν άγνωστη και κρίμα που δεν συνέχισε την πορεία της. Σίγουρα είχε πολλά να δώσει. Το «Κάνω μιας Ευχή» έχει κλείσει 33 χρόνια ζωής και συνεχίζει να γοητεύει όπως την πρώτη φορά. Κι εκείνο που το βοηθούν να περάσει εύκολα στον κόσμο είναι οι στίχοι του και η καλή παραγωγή τα που αναδεικνύουν τη μουσική του αλλά και την ερμηνεία του Αβράμη. Κι ενώ δύσκολα θα στεκόταν ένα άλλο τραγούδι μετά από αυτή την τεράστια επιτυχία, το «Σύνορα Παντού» έρχεται και κουμπώνει άψογα και σίγουρα είναι από τις καλύτερες στιγμές του άλμπουμ. Στο ύψος του στέφεται και το «Γλυκειά Παρθένα» με τη φωνή του Αβράμη να εκτινάζει το τραγούδι, σε συνδυασμό με ένα πολύ καλό κιθαριστικό σόλο. Ακούγοντας και τα 2 επόμενα κομμάτια που ακολουθούν, καταλαβαίνεις ότι η φωνή του ταιριάζει περισσότερο στα μελωδικά Mid τραγούδια παρά στα heavy που κι εκεί τα πάει καλά. Το επικό ύφος του συγκροτήματος συνεχίζεται με τα «Δόξα και Τιμή» που αν το ακούσετε προσεκτικά, μουσικά είναι από τα καλύτερα του δίσκου. Μπορεί το «Κάνω μια ευχή» να είναι το signature song για τους Εξόριστους, αλλά το γενικό ύφος τους είναι επικό με ανάλογους στίχους γι αυτό και το «Δόξα και Τιμή» είναι μαζί με το «Σύνορα Παντού» τα τραγούδια που αντιπροσωπεόυν τον Κατή αλλά και το συγκρότημα. Σε αυτά τα 2, προσθέστε και το «Σπαθί του Νικητή».
Αυτό το πρώτο άλμπουμ των Εξόριστων ήταν ότι καλύτερο για να γνωρίσουν οι metal fans το συγκρότημα σε μια εποχή που το ελληνόφωνο hard rock δεν ήταν ΚΑΘΟΛΟΥ αποδεκτό! Κι όμως ένα τραγούδι κι ένα άλμπουμ έφθαναν για να σπάσουν την μπαριέρα των συνόρων. Και μια προσωπική παρατήρηση: προσέξτε την πολύ καλή δουλειά των Ξυδού/Κατή αλλά και του Κώστα Καλημέρη στην ηχοληψία/παραγωγή. Σε όλα τα τραγούδια ο ήχος είναι καθαρός, τα όργανα ακούγονται σωστά, στο σωστό ύψος, η φωνή και η κιθάρα πουθενά δεν χάνονται ή μπουκώνουν.
Θεωρώντας ότι ο πλέον κατάλληλος για να μας μεταφέρει την ατμόσφαιρα της εποχής αλλά και στοιχεία από τις ηχογραφήσεις είναι ο Δημήτρης Κατής, επικοινώνησα μαζί του μέσω mail και του έστειλα μια σειρά ερωτήσεων σχετικά με τον πρώτο δίσκο που παρουσιάζουμε σήμερα στη στήλη.
Πότε ήταν η πρώτη φορά που η σύνθεση των Εξόριστων (Αβράμης, Μάσσιος, Ζαγοραίος, Βασιλόπουλος, Κυριαζής κι εσύ) βρέθηκε μαζί;
* Το όνομα εξόριστοι το έδωσα στην μπάντα λίγο μετά την ηχογράφηση του πρώτου μου δίσκου με την Polygram, "Δωριείς επιστροφή στη γη", δηλαδή το 1987 προς τα τέλη με αρχές 88. Η αρχική σύνθεση αποτελούντο από εμένα στις lead κιθάρες και πλήκτρα, τον Νίκο Μάσσιο στο μπάσο, τον Τάκη Κυριαζή στα πλήκτρα, τον Μιχάλη Ζαγοραίο στη ρυθμική κιθάρα και τον Πάνο Βασιλόπουλο στα τύμπανα. Αυτό ήταν και το αρχικό σχήμα του δίσκου "Δωριείς επιστροφή στη γη", σχήμα το οποίο ονοματοδοτησα όπως είπα λίγο μετά την ολοκλήρωση της ηχογράφησης αυτού του δίσκου. Τον Χρήστο Αβράμη μας γνώρισε στην μπάντα ο Μιχάλης πολύ αργότερα το 1989 χωρίς βέβαια ο ίδιος να τον γνωρίζει προσωπικά, απλά του τον είχε συστήσει κάποιος άλλος γνωστός του. Και κάπως έτσι ολοκληρώθηκε το πρώτο team του πρώτου δίσκου των Εξόριστων.
Πως υπογράψατε στην EMI (ποιοι σας βοήθησαν (πχ Κουτουβός, Ξυδούς ή άλλος, τι θυμάσαι από εκείνες τις ημέρες)
* Όχι τον Κουτουβό δεν τον ήξερα καν εκείνη την εποχή, ούτε ακουστά τον είχα, ούτε ήταν στην ΕΜΙ τότε. Τον Μάνο Ξυδούς γνώρισα μετά από αλλεπάλληλες προσπάθειες μου να καταφέρω να αφήσω το demo στην εταιρεία, δεν ενδιέφερε την παραγωγή της εταιρείας καθόλου το heavy metal με ελληνική μπάντα. Ήταν όλοι τους ακριβοθώρητοι τότε, λες και κρατούσαν τα μυστικά του κράτους. Εννοείται o πιο αξιόλογος παραγωγός τότε στην ΕΜΙ ήταν ο Μάνος. Αλλά κι αυτόν για να τον συναντήσεις έπρεπε να σου βγει η πίστη καθώς δεν έδιναν σημασία σε ένα 19χρονο παιδί με "επικό ελληνικό χέβι μέταλ", ούτε καν καταλάβαιναν τι σημαίνει αυτό.Την εποχή εκείνη μεσουρανούσε ο αείμνηστος manager και ατζέντης Σταύρος Αλατάς, και μέσω αυτού κατάφερα επιτέλους να συναντήσω τον Μάνο ο οποίος αν δεν κάνω λάθος ήταν τότε διευθυντής παραγωγής στην Emi. Υπήρξε μία αλληλοεκτίμηση και τα meetings συνεχίστηκαν μεταξύ εμού και του Μάνου Ξυδούς και γίναμε φίλοι. Ξετρελάθηκε στην κυριολεξία με το τραγούδι "Κάνω μία ευχή" το οποίο είχα παίξει εγώ ο ίδιος στο πιάνο στο υπόγειο μου σε μία πρόχειρη ηχογράφηση με ένα απλό κασετόφωνο. Και κάπως έτσι οδηγήθηκε η μπάντα στο στούντιο για την ηχογράφηση του ομώνυμου πρώτου δίσκου των Εξόριστων.
Ποιοι είναι οι δικοί σου επηρεασμοί σαν κιθαρίστας;
* Θα έλεγα πρωτίστως σαν συνθέτης και μετά σαν κιθαρίστας. Αγαπημένοι μου σύνθετες που με επηρέασαν συναισθηματικά με την μουσική τους πνοή, ήταν ο Μπετόβεν και ο Eλληνοαμερικάνος Βασίλης Πολυδούρης. Εννοείται ο Ritchie Blackmore και ο κιθαρίστας Kerry Livgren από τους αρχικούς Κansas.
Από τα μέλη εκείνης της εποχής, με ποιους κρατάς επαφή;
* Μόνο με τον Νίκο Μάσσιο τον αρχικό μπασίστα τον Εξόριστων και του πρώτου δίσκου "Δωριείς επιστροφή στη γη". Με τον Νίκο είμαστε πολύ καλοί φίλοι 39 χρόνια. Εκείνος γέννημα-θρέμμα στην Αμερική γνωριστήκαμε σε ένα φροντιστήριο στην Αγία Παρασκευή δευτέρα Λυκείου αν δεν κάνω λάθος. Φτιάξαμε ένα μικρό συγκροτηματάκι τότε ως μαθητές και παίζαμε είτε σε μπαλκόνια και μας άκουγαν οι γείτονες, είτε στα σπίτια μας, είτε σε διάφορα γειτονικά πάρτι και εκδηλώσεις. Εκείνος μένει μόνιμα στην Αμερική και εγώ όταν έμενα Νέα Υόρκη πριν φύγω για Λος Άντζελες παίζαμε μαζί μουσική στην Ανατολική Ακτή, εχοντας δημιουργήσει μία rock metal μπάντα. Βλεπόμαστε συχνά με την ευρύτερη έννοια όταν εκείνος είναι στην Ελλάδα ή όταν είμαι εγώ στη Νέα Υόρκη Και φυσικά σε πολύ συχνή επαφή μέσω των social media. Υπάρχει και ένα ενδεχόμενο σε πιθανό μελλοντικό live των εξόριστων να είναι μαζί μας ως special guest.
Σε πιο studio ηχογραφήσατε, Τι θυμάσαι από τις ηχογραφήσεις;
* Ηχογραφήσαμε τον πρώτο δίσκο των Εξόριστων στο SIERRA, στους Αμπελόκηπους, το καλύτερο τότε στούντιο σε ολόκληρη την Ελλάδα και ένα από τα καλύτερα της Ευρώπης.
Ηχολήπτης ήταν ο νεαρός τότε θρυλικός Κώστας Καλημέρης, γνώστης, μορφωμένος και ταλαντούχος στο είδος του. Οι ηχογραφήσεις ήτανε πρωί-βράδυ.. Η ΕΜΙ μας είχε δώσει πολλές ώρες στη διάθεσή μας, τις χρησιμοποιήσαμε όλες τις ώρες και ενδεχομένως δεν μας έφταναν ούτε αυτές.Δεν θυμάμαι ακριβώς πόσο διάρκεια είχε η ηχογράφηση στο σύνολο της αλλά θυμάμαι ότι ήμασταν βδομάδες εκεί και πολλές φορές κοιμόμασταν στο στούντιο.
Εκτός από τα 10 τραγούδια του πρώτου δίσκου, είχατε γράψει κι άλλα που δεν τα συμπεριλάβατε;
* Ναι είχαμε ηχογραφήσει μερικά ακόμη τραγούδια κυρίως χωρίς λόγια, instrumental.
Επίσης ο Μάνος ο Ξυδούς ήθελε να ηχογραφήσουμε, όπως και κάναμε, το τραγούδι του Βob Dylan "ο παλιάτσος κι ο ληστής". Νομίζω το είχε τραγουδήσει ο ίδιος. Επέμενε να το συμπεριλάβουμε στο άλμπουμ αλλά εγώ προσωπικά αρνήθηκα διότι δεν ταίριαζε στο όλο ύφος των Εξόριστων. Ο ίδιος βέβαια το ενέταξε αρκετά χρόνια αργότερα σε άλμπουμ των Πυξ Λαξ αν δεν κάνω λάθος με νέα ηχογράφηση. Πάντως η συγκεκριμένη ηχογράφηση αυτού του τραγουδιού είναι η πρώτη εκτέλεση σε heavy metal.
Τα σόλο, οι στίχοι και η φωνή του Αβράμη ήταν οι τρεις πυλώνες διαφορετικότητας του δίσκου. Η γνώμη σου….
* Νομίζω στη μουσική ο πρώτος πυλώνας είναι η σύνθεση, όπως στον κινηματογράφο το σενάριο.. Πρέπει να υπάρχουν καλοί ποιοτικοί ηθοποιοί για να ερμηνεύσουμε στο ακέραιο ένα καλογραμμένο κι εμπνευσμένο σενάριο. Για τον λόγο αυτό την μουσική σύνθεση όλων των τραγουδιών και μελωδιών και ενορχηστρώσεων του πρώτου δίσκου των Εξόριστων την δημιούργησα αποκλειστικά και μόνο στο πιάνο που σου δίνονται όλες οι δυνατότητες να αποτυπώσεις την έμπνευσή σου. Μόνον το "Σύνορα Παντού" συνέθεσα το κουπλέ στην κιθάρα και το ρεφρέν στο πιάνο. Στην κιθάρα επίσης έγραψα το "Μαύρες Μπότες". Φυσικά όπως ακριβώς είπες, στην όλη δομή και το αποτέλεσμα συνετέλεσαν επίσης οι παράγοντες, σόλο κιθάρα, στίχοι, lead vocals και ηχογράφηση/παραγωγή. Ο πρώτος δίσκος των Εξόριστων ήταν ουσιαστικά μία συνέχεια του πρώτου μου προσωπικού δίσκου σε ένα ευρύτερο επικό ύφος μουσικής.
Το πρώτο άλμπουμ σου έχει πολλά καλά κομμάτια αλλά το «Κάνω μια ευχή» έμεινε στην ιστορία. Πως γράφτηκε σαν μουσική και σαν στίχοι;
* Το κάνω μία ευχή τοχα σύνθεσει αποκλειστικά στο πιάνο στο υπόγειο μου στα Βριλήσσια. Τότε ήμουν γύρω στα 18, και δούλευα στο Εθνικό ωδείο της Αγίας Παρασκευής. Εκεί είχα για ένα διάστημα ως μαθήτρια μου στην τάξη της κλασικής κιθάρας, την πολύ μεγαλύτερη μου σε ηλικία, την φαρμακοποιό Τζένη Στράλλα. Όταν πια ύστερα από κάποιους μήνες γίναμε φίλοι και εκείνη μου αποκάλυψε ότι γράφει ποιήματα και μου έδειξε ένα βιβλίο αν δεν κάνω λάθος με ποιήματα της, με παρακάλεσε να της παίξω κάποιες συνθέσεις μου στο πιάνο. Της ερμήνευσα το πρόσφατα γραμμένο "Κάνω μία ευχή" και ειλικρινά τα έχασα και ένιωσα να βρίσκομαι σε μία δύσκολη στιγμή, όταν την είδα να κλαίει κατά τη διάρκεια της ερμηνείας μου στο πιάνο. Όταν τελείωσε το κομμάτι, μου είπε χαρακτηριστικά γεμάτη αισιοδοξία και θετικότητα και σιγουριά θα έλεγα, "εάν κάποτε κάνεις το δεύτερο σου δίσκο και συμπεριλάβεις το τραγούδι αυτό, θέλω οπωσδήποτε να γράψω εγώ τους στίχους", και έτσι ακριβώς έγινε ύστερα από 2 χρόνια και κάτι λιγότερο.
Η αλήθεια είναι ότι έχω να δω την Τζένη πάρα πάρα πάρα πολλά χρόνια.
Τι θα άλλαζες στο δίσκο;
* Αν οτιδήποτε άλλαζα τώρα απλά θα χαλούσα το ύφος και την προσωπικότητά της μπάντας.
Οι Εξόριστοι που αγάπησε ο κόσμος τότε και συνεχίζει διαχρονικά ως σήμερα με νέα παιδιά είναι αυτό ακριβώς το πρωταρχικό άκουσμα στο σύνολο του.
Έχουν περάσει 33 χρόνια από την κυκλοφορία του πρώτου άλμπουμ. Τι σου έμεινε από εκείνες τις ημέρες αλλά θα ήθελα και τη γνώμη σου για το άλμπουμ
* Η αγνότητα της εποχής με όλες τις πρωταρχικές δυσκολίες στην πορεία, τίποτα δεν σου χαρίζεται. Όνειρα, προσπάθεια, συνεχής επιμονή και υπομονή, καλή καρδιά, φιλία και παρέα. Κανείς δεν υπολόγιζε την μουσική διάσταση που πήρε το όνομα Εξόριστοι. Μάλιστα τα τελευταία 8 χρόνια έχοντας μία διαρκή παρουσία με την μπάντα σε συναυλιακό επίπεδο χαιρόμαστε που όλα τα live μας είναι full house και όχι μόνον από τους παλιούς fans της εποχής αλλά κυρίως από νέα παιδιά που οι ίδιοι διατηρούν διαχρονικά το μουσικό όραμα της μπάντας.
Με τι ασχολείσαι σήμερα;
* Τον καιρό αυτό ολοκληρώθηκε η νέα μου ταινία μεγάλου μήκους Broken Circle η οποία έχει ήδη λάβει 40 βραβεία διεθνώς και δεκάδες επίσημες συμμετοχές και υποψηφιότητες. Μία ταινία γεμάτη φωτογραφία και μουσική, μία ταινία πού βρίσκει τους ηθοποιούς στην εποχή του Αγαμέμνονα του Οδυσσέα και της Ιφιγένειας. Είναι όμως μία ταινία φαντασίας sci-fi με βασικές ανατροπές. Πέραν της σεναριογραφίας και σκηνοθεσίας η ενασχόληση μου με την μουσική είναι πάντα αδιάλειπτη σε διάφορους τομείς
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΧΑΡΔΟΣ
3/1/23
Δημοσίευση σχολίου