Μόλις επτά μήνες μετά το πρώτο ομώνυμο άλμπουμ τους οι Black Sabbath θα κυκλοφορήσουν το μνημειώδες Paranoid, ένα άλμπουμ το οποίο για τα επόμενα 50 και πλέον χρόνια έμελλε να προσδιορίσει την μουσική και θεματολογική ταυτότητα ενός ολόκληρου μουσικού είδους. Απομακρυνόμενοι από την «αποκρυφιστική θεματολογία» του πρώτου δίσκου οι Sabbath στο Paranoid θα πραγματευτούν τα ζοφερά θέματα του πολέμου, της ψυχικής ασθένειας και της πολιτικής σύγχυσης της εποχής τους, παρουσιάζοντας τα με τεχνική απλότητα και ακατέργαστο μουσικό συναίσθημα ενσαρκώνοντας την ουσία του heavy metal. Ας δούμε τα κομμάτια του άλμπουμ ξεχωριστά:
WAR PIGS
Το εναρκτήριο κομμάτι παραμένει ένα από τα πιο πολιτικά φορτισμένα και διαχρονικά κομμάτια του γκρουπ. Η απόκοσμη εισαγωγή θυμίζει την αντίστοιχη του πρώτου άλμπουμ. Σε μια περίοδο που ο πόλεμος του Βιετνάμ στοίχειωνε την ανθρωπότητα, οι στίχοι του Butler αναφέρονται στην διαφθορά και την υποκρισία των πολιτικών και των στρατιωτικών ηγετών, που στέλνουν απλούς ανθρώπους να πεθάνουν σε πολέμους για δικό τους όφελος. Ο αρχικός τίτλος ήταν Walpurgis καθώς οι πολιτικοί και στρατιωτικοί παρομοιάζονται με «μάγους του θανάτου», ενώ ο πόλεμος θυμίζει τις αποκρυφιστικές τελετές τους. Οι αρχικοί στίχοι προκάλεσαν την αντίδραση της δισκογραφικής τους αναγκάζοντας το συγκρότημα να τους αλλάξει.
Αλλά και η μουσική επένδυση είναι αριστουργηματική! Την αργή, στοιχειωτική κιθάρα του Tony Iommi διαδέχεται ένα συντριπτικό riff, που έχει γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα στην ιστορία του metal, συνδέοντας ιδανικά το στιχουργικό περιεχόμενο με την μουσική ατμόσφαιρα. Εξάλλου ο παραγωγός Rodger Bain και ο ηχολήπτης Tom Allom επιτάχυναν το τέλος του τραγουδιού, εν αγνοία του συγκροτήματος, χαρίζοντάς μας ένα ακόμα σήμα κατατεθέν ενός κλασικού κομματιού.
Μισό αιώνα και πλέον μετά το War Pigs παραμένει επίκαιρο αποτελώντας μια διαχρονική διαμαρτυρία ενάντια στις φρικαλεότητες του πολέμου.
PARANOID
Το γνωστότερο κομμάτι των Black Sabbath και ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα riffs όλων των εποχών γράφτηκε από τον Iommi μέσα σε 4 μόλις λεπτά, όταν ο παραγωγός Rodger Bain ζήτησε ένα ακόμα κομμάτι για να κλείσει το άλμπουμ. Ο Geezer έχει πει ότι εμπνεύστηκε το τραγούδι από την κατάθλιψη περισσότερο παρά από την παράνοια ως ψυχική ασθένεια, καθιστώντας το ένα από τα πρώτα ροκ τραγούδια που ασχολούνται με την ψυχική υγεία. Παρά τις ανησυχίες του Geezer ότι ακουγόταν πολύ κοντά στο Communication Breakdown των Led Zeppelin, οι Sabbath κυκλοφόρησαν το Paranoid ως single και έγινε η μόνη τους επιτυχία στο top 10 του Ηνωμένου Βασιλείου.
PLANET CARAVAN
Πρόκειται ασφαλώς για ένα από τα πιο ιδιαίτερα και ατμοσφαιρικά κομμάτια των Sabbath. Η σύνθεση είναι χτισμένη γύρω από τις τζαζ γραμμές κιθάρας του Tony Iommi, ενώ και ο ήχος των congas του Bill Ward προσθέτει μια διαστημική, σχεδόν υπνωτική αίσθηση στο τραγούδι. Τα φωνητικά του Ozzy με την βοήθεια ειδικών εφέ εισφέρουν στην απόκοσμη ατμόσφαιρα. Στιχουργικά, το "Planet Caravan" περιγράφει δύο εραστές, που επιπλέουν ειρηνικά στο σύμπαν, παρακολουθώντας πλανήτες και αστέρια να περνούν. Εισφέρει στην δημιουργία ρομαντικής ατμόσφαιρας μακριά από την σκληρή πραγματικότητα της εποχής, που πραγματεύονται τα υπόλοιπα κομμάτια.
Η ψυχεδελική αυτή μπαλάντα λειτουργεί ως το απαραίτητο διάλλειμα των καταιγιστικών κομματιών της έναρξης, αλλά και αυτών που ακολουθούν. Το Planet Caravan αποτελεί εξαιρετικό δείγμα του πώς οι Sabbath μπόρεσαν να συνδυάσουν τη βαρύτητα με το συναισθηματικό βάθος και τον μουσικό πειραματισμό. Οι Pantera έχουν κάνει μια εξαιρετική διασκευή του!
IRON MAN
Ο θεός Iommi έχει δηλώσει ότι έγραψε το riff μέσα σε λίγα λεπτά σκεπτόμενος ότι κάποιος τον πλησίαζε ύπουλα. Η σκέψη ότι επρόκειτο για κάποιο ον από σίδερο γέννησε τον αρχικό τίτλο Iron Bloke. Τελικά επικράτησε το Iron Man με τους στίχους του Butler να αφηγούνται την ιστορία ενός ανθρώπου που ταξιδεύει στον χρόνο, βλέπει το τέλος του κόσμου και επιστρέφει σε αυτόν πριν καταστραφεί μετατρεπόμενος σε ατσάλι. Οι στίχοι δεν έχουν σχέση με τον ήρωα της Marvel όπως κατά καιρούς έχει ειπωθεί, αλλά αντανακλούν το πρώιμο ενδιαφέρον του συγκροτήματος να συνδυάσει τη heavy μουσική με φιλοσοφικά θέματα όπως η αποξένωση. Η ρομποτική φωνή του Ozzy στην έναρξη και φυσικά το heavy riff του Iommi αποτελούν το σήμα κατατεθέν ενός από τα εμβληματικότερα κομμάτια στην ιστορία της μουσικής μας.
ELECTRIC FUNERAL
Εμπνευσμένο από τον αυξανόμενο φόβο της πυρηνικής καταστροφής, αφού την εποχή εκείνη φτάνουμε στην κορύφωση της έντασης του Ψυχρού Πολέμου, το Electric Funeral αποτελεί θεματολογική συνέχεια του War Pigs έχοντας την εικόνα ενός έρημου πλανήτη, που είχε καταστραφεί από τον πόλεμο. Το βαρύ riff (πιο doom δεν γίνεται) του Iommi σε συνδυασμό με τα αργόσυρτα φωνητικά του Ozzy εισφέρουν στην δημιουργία της εφιαλτικής ατμόσφαιρας που περιγράφεται στους στίχους.
Κατά τον γράφοντα πρόκειται για ένα από τα καλύτερα doom κομμάτια που έχουν γραφτεί ποτέ!
HAND OF DOOM
Ο Butler έγραψε τους στίχους με αφορμή τον αυξανόμενο αριθμό Αμερικανών στρατιωτών, που επέστρεφαν από τον πόλεμο του Βιετνάμ και οι οποίοι ήταν εθισμένοι στην ηρωίνη και άλλα σκληρά ναρκωτικά. Οι στίχοι ακολουθούν μια ανατριχιαστική κατάβαση - από την περιστασιακή χρήση ναρκωτικών μέχρι τον πλήρη εθισμό και, τελικά, τον θάνατο.
Μουσικά, το τραγούδι ξεχωρίζει για τη δυναμική του. Ξεκινά με μια αργή, σχεδόν τζαζ μπασογραμμή του Butler σε συνδυασμό με τα απόκοσμα φωνητικά του Ozzy. Καθώς το τραγούδι προχωρά έχουμε την έκρηξη των riff του Iommi και τα δυνατά τύμπανα του Ward. Αυτές οι εναλλαγές στο τέμπο και την ένταση αντικατοπτρίζουν το χάος και την απρόβλεπτη φύση του ίδιου του εθισμού.
RAT SALAD
Ο τίτλος δεν παραπέμπει κάπου - αφού το τραγούδι δεν έχει στίχους - αλλά λέγεται ότι προήλθε από ένα αστείο μεταξύ των μελών του συγκροτήματος. Παρά τα κοφτερά, μπλουζ riffs του Iommi και τις σφιχτές μπασογραμμές του Geezer Butler η σύνθεση βασίζεται στα εξαιρετικά drums του Ward. Θυμίζουμε εξάλλου ότι οι πρώιμοι Sabbath περιελάμβαναν συχνά εκτεταμένα drum solos κατά την διάρκεια των ζωντανών τους εμφανίσεων. Πρόκειται για μια ακόμα απόδειξη ότι οι Sabbath εκτός από αργά doom κομμάτια μπορούν εξίσου καλά να groov-άρουν και να αυτοσχεδιάσουν.
FAIRIES WEAR BOOTS
Αν και πολλά έχουν έως τώρα υποστηριχθεί, έμπνευση για τους στίχους του κομματιού αποτέλεσαν οι διαμάχες των μελών του συγκροτήματος με ομάδες skinheads. Ο Butler εξάλλου είχε δηλώσει ότι έγραψε τους στίχους μετά τα βίαια επεισόδια με skinheads με το τέλος της συναυλίας τους στην πόλη Weston-Super-Mare. Άλλη εκδοχή θέλει οι στίχοι να περιγράφουν ονειρικές – ψυχεδελικές εμπειρίες των μελών του συγκροτήματος υπό την επίρροια ναρκωτικών. Μουσικά το κομμάτι χωρίζεται σε δύο μέρη – την ορχηστρική εισαγωγή με τίτλο Jack The Stripper και την κυρίως σύνθεση. Την ψυχεδελική – μελωδική εισαγωγή διαδέχεται το βαρύ riff του Iommi. Το άλμπουμ κλείνει με μια σύνθεση της οποίας η ακατέργαστη ενέργεια, τα δυνατά riff και η χαοτική ατμόσφαιρα αποτυπώνουν την ουσία του πρώιμου heavy metal.
Όταν το Paranoid κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1970, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει πως ένα άλμπουμ μόλις 41 λεπτών θα άλλαζε για πάντα την πορεία της ροκ – heavy metal μουσικής. Οι Black Sabbath, τότε ένα σχετικά άγνωστο τετραμελές συγκρότημα από το Μπέρμιγχαμ, μας χάρισαν έναν δίσκο που όχι μόνο καθιέρωσε την αισθητική και τον ήχο του heavy metal, αλλά αποτέλεσε και το θεμέλιο για δεκάδες υποείδη που θα ακολουθούσαν. Με riffs που στοιχειώνουν το μυαλό και στίχους βουτηγμένους στην αγωνία της εποχής και μια ωμή, σκοτεινή ενέργεια, το Paranoid δεν ήταν απλώς ένα άλμπουμ, ήταν η κραυγή μιας γενιάς — και παραμένει μέχρι σήμερα ένας από τους πιο επιδραστικούς δίσκους όλων των εποχών.
Δεν θα αποτολμήσω να αναφερθώ στα συγκροτήματα που έχουν διασκευάσει κομμάτια από το Paranoid ή δηλώνουν ό,τι έχουν επηρεαστεί μουσικά από αυτό! Χωρίς το Paranoid το metal πιθανότατα δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα!
ΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ
Ο αρχικός τίτλος του άλμπουμ ήταν War Pigs από το ομώνυμο τραγούδι αλλά η Warner Records η οποία τους αντιπροσώπευε στην Αμερική απέρριψε την ιδέα, λόγω πιθανής διαμάχης με τα αμερικανικά στρατεύματα που εξακολουθούσαν να βρίσκονται στο Βιετνάμ, θεωρώντας πολύ σωστά ότι το Paranoid ήταν ο κατάλληλος τίτλος. Κι ενώ το άλμπουμ είχε τελειώσει, το καλλιτεχνικό τμήμα της εταιρείας δεν είχε καμία ενημέρωση, κι ο υπεύθυνος για τα εξώφυλλα των τεσσάρων πρώτων άλμπουμ των Black Sabbath και αργότερα σκηνοθέτης βίντεο για την Kate Bush και τους Motorhead, Keith McMillan, ταξίδεψε στο Black Park στο Wexham του Buckinghamshire, έντυσε τον βοηθό του, Roger Brown, με ροζ και κίτρινη ενδυμασία, κρατώντας ένα σπαθί και ασπίδα, τού φόρεσε μια μάσκα γουρουνιού κι΄ ένα κράνος μοτοσικλέτας. Εκεί τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες με τον Brown να φοράει τη μάσκα χοίρου, αλλά δεν διασώθηκε το αρχείο με τις φωτογραφίες αυτές! Η λογική της φωτογράφισης με πρόσωπο γουρουνιού, έγινε με βάση το τραγούδι War Pigs, ενώ η φωτογράφιση του εξώφυλλου με τον Roger Brown, ντυμένο όπως τον βλέπετε (ροζ και κίτρινα ρούχα, κρατώντας ένα σπαθί και ασπίδα και φορώντας κράνος μοτοσικλέτας), έρχεται σε αντιδιαστολή με τις φωτογραφίσεις των τραγουδιστών/τραγουδιστριών με έντονο φωτισμό και εφέ (σ.σ. ότι εφέ είχαν τότε). Με τη φωτογράφιση να έχει γίνει νύχτα, τα υπεριώδη φώτα και οι λάμψεις, παραμόρφωναν τις δοκιμαστικές λήψεις αλλά το τελικό αποτέλεσμα ήταν καλό για την εταιρεία, η οποία βιαζόταν να κυκλοφορήσει το δίσκο. Το συγκρότημα δεν ενθουσιάστηκε με το αποτέλεσμα και μάλλον μπερδεύτηκε από το τελικό αποτέλεσμα, άσε που δεν συμφώνησαν με την αλλαγή τίτλου (από War Pigs σε Paranoid). «Αυτός ο τίτλος του άλμπουμ δεν είχε καμία σχέση με το εξώφυλλο», δήλωσε ο Osbourne στο Classic Albums το 1998. «Τι στο καλό έχει ένας τύπος ντυμένος σαν γουρούνι με ένα σπαθί στο χέρι του με το να είναι παρανοϊκός; Δεν ξέρω, αλλά αποφάσισαν να αλλάξουν τον τίτλο του άλμπουμ χωρίς να αλλάξουν το artwork».
TRIVIA
Την 31η Μαΐου 2020, το Planet Caravan χρησιμοποιήθηκε για να ξυπνήσει το πλήρωμα του διαστημοπλοίου Dragon της SpaceX, πριν η κάψουλα φτάσει στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΗΣ
17/10/25
Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΤΣΙΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ PARANOID
Mετά την πρώτη μεταλλική τορπίλη που εξαπέλυσαν οι Αρχιερείs του Heavy Metal με τίτλο το όνομά τουs, το ατσαλένιο οπλοστάσιο εμπλουτίστηκε και ξαναχτύπησε με το Paranoid ανοίγονταs διάπλατα τιs πύλεs τηs κόλασηs, πυροδοτώνταs μιά έκρηξη μεγατόνων και έναν ανεπανάληπτο μουσικό σεισμό πολλών ρίχτερ για να μαs παρασύρουν σε μια δίνη δίχωs επιστροφή! η συνταγή καλομαγειρεμένη, τα υλικά σκληρά και ισοπεδωτικά, το αποτέλεσμα καθηλωτικό! ορμώμενοι απ το βιομηχανικό Birmingham και εκφράζονταs μουσικά τη τοπική εργατική κοινωνία, σκαρφάλωσαν με τη μία στο Εβερεστ του μουσικού Σύμπαντοs και το άλωσαν κυριολεκτικά! δεν είναι μόνο η απόκοσμη φωνή του Ozzy που σου παγώνει το αίμα, είναι αυτά τα συγκλονιστικά υπέρβαρα riffs του αριστερόχειρα Tony Iommi ο οποίοs αποτέλεσε τεράστια επιρροή για εκατοντάδεs κιθαρίστεs και συγκροτήματα μέχρι σήμερα. Ο Ian Anderson των Jethro Tull τον αποκαλεί instigator του heavy metal! Ο δίσκοs ανοίγει με το καταιγιστικό War Pigs, και με την αδρεναλίνη να χτυπάει κόκκινο ακολουθεί ο all time classic rock ύμνοs Paranoid που το χαρακτηρίζει ένα απ τα τρία πιο εθιστικά και διαχρονικά riffs όλων των εποχών! (μαζί με το Smoke on the water και το Whole lotta love).. το βαρύ πυροβολικό σε κατά μέτωπον επίθεση ισοπεδώνει τα πάντα.. αυτόs ο ήχοs που σε χτυπάει ανελέητα σαν καλοζυγισμένη γροθιά στο στομάχι και παραδίδεσαι αμαχητί στην ερεβώδη του ατμόσφαιρα..τί να πρωτοδιαλέξειs.. Iron man, Electric funeral, Hand of doom.. Η ατομική βόμβα Black Sabbath σχεδιάστηκε κατασκευάστηκε και ενεργοποιήθηκε στην Αγγλία πριν 57 χρόνια και εκτινάχθηκε με τέτοια αδυσώπητη ορμή που συντάραξε συθέμελα το μουσικό κατεστημένο και δημιούργησε μυριάδεs φανατικούs και ορκισμένουs οπαδούs, ώσπου μπολιάστηκε στη κυτταρική μνήμη τουs για πάντα!
Δημοσίευση σχολίου